Meyve bahçesi tesisinin en önemli aşamasını fidan dikimi oluşturur. Fidan dikiminde yapılacak hatalar büyük kayıplara yol açar. Fidanın taşınması, dikim zamanı, dikim budaması ve fidan dikimi sırasında dikkat edilecek noktalar aşağıda kısaca açıklanmıştır.

FİDANIN TAŞINMASI

Eğer fidan alınan yer uzak bir yerse fidanı götürürken çok dikkat edilmelidir. Alınan fidanların köklerinin kurumaması için kök kısımları iyice sarılmalı, rüzgar ve güneşe karşı sıkıca korunmalıdır. Dikilecek yere getirilen fidanlar hemen dikilmeyecekse hendekleme yapılmalı, kesinlikle güneşe maruz bırakılmamalıdır. Çünkü çıplak kökler güneş ve kuru havaya maruz kaldıklarında çok çabuk kururlar. Dikim esnasında fidanlar açıkta bekletilmemeli, hendeklendikleri yerden alındıktan sonra hemen dikilmesine özen gösterilmelidir.

İYİ KÖKLENMİŞ BİR FİDAN

DİKİM ZAMANI

Fidanlar, sonbaharda yaprak dökümü ile ilkbaharda ağaçlara su yürümeye başlamasına kadar geçen devrede dikilir. En iyisi de kışı yumuşak geçen yerlerde sonbaharda, kışı sert geçen yerlerde ise erken ilkbaharda dikmektir. Fidanlar, ilkbaharda gövdelerine su yürümeden yerlerine dikilmiş olmalıdır.

Kışları çok sert olmamak koşuluyla kurak bölgelerde de sonbaharda dikimi daha iyi sonuç verir. Çünkü sonbaharda dikilen fidanların köklerindeki yaralar kışın kapanır ve emici kökleri meydana getirmek üzere hazırlanmış olur. Bunlar erken ilkbaharda dikilen fidanlara göre topraktan daha çabuk ve daha bol miktarda su alma yeteneğine ulaşacaklarından kuruma tehlikesi azaltılmış olur.

DİKİM BUDAMASI

Meyve fidanları dikimden önce mutlaka dikim budamasına tabii tutulur. Dikim budamasının amacı; fidanların söküm sırasında zedelenen, ezilen, kopan kök kısımlarını kökün sağlam yerinden kesmek, birbiri üzerine binen kökleri ayıklamaktır. Budamaya uygun olarak ağacın tacı ile kökü arasındaki dengeyi bozmamak için taç kısmından bir kısım dallar azaltılır.  Bu şekilde dalların uçlarında bulunan ve daha erken uyanan gözler kesilmiş olur ki, bu ağacın uyanmasını geciktirir ve fidanın tutumunu kolaylaştırır.

Dikim budaması yapılmayan fidanlar ilkbaharda gövde ve gözlerde toplanan besin maddelerinin yardımıyla çabucak sürer. Fakat sonradan kök henüz sürgün ve yaprakların su ihtiyacını karşılayamadığından kurumaya başlar. Bu nedenle dikim budamasını yapmayan çiftçilerimiz “Gün Dönmeden Fidanın Tutup Tutmadığı Belli Olmaz” demektedir.

UYARI !… DİKİM BUDAMASI YAPILMAYAN FİDANLARIN TUTMA ŞANSI AZ OLUP, TUTANLARDAN İSE SIHHATLİ VE VERİMLİ BİR AĞAÇ ELDE EDİLEMEZ.

FİDAN DİKİMİ

Meyve bahçesi tesis edilecek arazide önce yaz aylarında dip kazanla pulluk tabanı kırılmalı daha sonra derin sürüm yapılmalıdır. Kesekleri kırmak, dağıtmak ve araziyi tesviye etmek için sonbaharda tırmık yada diskaro çekilerek toprak hazır hale getirilir.

Fidanların dikim noktaları kazıklarla işaretlenerek en az iki gün önce açılmalıdır. Fidan çukuru açılırken işlenmiş toprak çukurun bir yanına, alttan çıkan toprak ise diğer yanına konur. Çukurun genişliği toprağın işlenme durumuna ve dikilecek fidanın kök gelişmesine bağlıdır. Çukurlar elle veya mekanik olarak açılabilirler. Ancak toprak nemli olmamalı, kolay parçalanabilir olmalıdır. Burgu ile açılan ağır nemli killi topraklarda çukurun içi cam gibi bir yapı oluşturur (bu tabaka) kök dağılımını engellediği için  dikimden önce kırılmalıdır.

Fidanların dik olarak dikilmelerini ve sıraların düzgün olmasını sağlamak amacıyla mutlaka dikim tahtası kullanılmalıdır.

DİKİM TAHTASI

Açılan fidan çukurunun içine biraz üst toprak konulur tümsek yapılır daha sonra  dikim tahtası kazıkları arasına yerleştirilir. Fidan, dikim tahtasının orta çentiğine yerleştirilerek kökler toprağın üzerine yayılır. Fidan dikilirken aşı yeri toprak seviyesinden 5 cm daha yukarıda tutulur. Fidanın aşı noktası hakim rüzgar yönünün ters istikametine bakmalıdır. Fidan çukuru yaklaşık yarısına kadar doldurulduğunda, kökler arasında hava boşlukları kalmaması için toprak hafif hafif ayakla bastırılarak sıkıştırılır. Çukur tamamen dolduktan sonra, küçük bir çanak oluşturulur. Köklerin etrafına toprağın daha iyi yerleşmesi için derhal  bol miktarda “Can Suyu” verilir. Fidanlara can suyu verilmesi çok önemlidir.

Yeni tesis edilen bahçelerde karşılaşılan en büyük sorun, düzensiz sulama ve yabancı ot kontrolünün eksikliğidir. Bu iki hata ilk iki yılda, diğer faktörlerden daha fazla büyüme geriliklerine ve fidan kayıplarına neden olmaktadır.

LÜTFEN FİDAN DİKERKEN ŞU KURALLARA UYALIM!….

•  Dikimden önce uzun kökler, köklerde dengeyi sağlamak, çukur içinde kıvrılıp, sıkışıklığa neden olmamak için kısaltılmalıdır.
•  Çukurlar açıldıktan sonra birkaç gün içinde dikim yapılmalıdır.
•  Meyve fidanı dikilecek çukurlar 75 cm genişlikte, 30 cm derinlikte olmalıdır.
•  Aşı noktası toprak yüzeyinden 4-5 cm yukarıda kalacak şekilde dikilmelidir.
•  Dikim sırasında kökler toprakla yakın temasta olmalıdır. Yani ayakla hafif hafif basılarak toprak sıkıştırılmalıdır.
•  Dikim anında köklerin etrafına yanmış çiftlik gübresi verilebilir. Ancak aşırı uygulama zararlı olabilir.
•  Dikimden sonra su verilmesi, köklerin gerekli besin elementleri ile daha çabuk temasa geçmelerine yardımcı olur.